ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Natasha Franceschi, mart ayında Brüksel’de Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani’ye sekiz maddelik bir “güven artırıcı” talepler listesi sundu. Belgedeki taleplerde, yaptırımların hafifletilmesi ve iki yıllık muafiyet lisansı karşılığında Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki Suriye Geçiş Hükûmeti’nin şu adımları atması isteniyor:

- Profesyonel bir ordu kurulması ve yabancı savaşçıların hassas liderlik pozisyonlarından uzak tutulması;

- Tüm kimyasal silah tesislerine ve programlarına tam erişim sağlanması;

- Gazeteci Aston Tice’ın da aralarında bulunduğu kayıp Amerikalılar için bağımsız bir komitenin kurulması;

- Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG/PYD) kontrolündeki Hol kampında bulunan DEAŞ’lı ailelerin Şam yönetimine devri;

- DEAŞ’la mücadelede uluslararası koalisyonla işbirliği taahhüdü verilmesi; Washington’un ulusal güvenliğine tehdit olarak gördüğü kişilere karşı Suriye topraklarında terörle mücadele operasyonlarına izin tanınması;

- ‘Suriye’de tüm Filistinli milislerin ve siyasi faaliyetlerinin yasaklandığı resmi bir kamu bildirisi’ yayınlanması ve ‘İsrail’in endişelerini gidermek amacıyla’ üye sınır dışı kararlarının alınması;

- İran’ın Suriye’ye yerleşiminin engellenmesi ile hem Devrim Muhafızları’nın hem de Hizbullah’ın terör örgütü olarak tanımlanması;

- ‘Kapsayıcı bir hükümet’ kurulması talebi.

Belge, geçiş adaleti, insan hakları, anayasa reformu ve siyasi sürece dair somut maddeleri ek önergeler halinde sunuyor. Listenin sonunda, 6 Ocak’taki muafiyet kararının ardından Temmuz’da altı aylık sürenin dolmasıyla yaptırımların hafifletileceği ve uzatılacağı, ilerleme olması halinde Başkan Donald Trump’ın Sezar Yasası’nı geçici olarak askıya alabilecek bir yürütme emri çıkarabileceği vaadi yer alıyor.

ŞAM: İŞBİRLİĞİ VE İHTİYAT

Arap basınına göre, iç işleyişi doğrudan ilgilendiren maddeler Şam’da endişe yarattı. Dışişleri Bakanlığı, özellikle yabancı milislerin siyasi faaliyet yasaklarına tepki gösterdi. Geçen hafta sonu Washington’a gönderilen yazılı yanıtta, bazı taleplere yönelik çekinceler dile getirildi.

Öte yandan batılı diplomatlar ise Şam’ın kimyasal silah programına dair adımları olumlu karşılıyor. Şubat ayında Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü Genel Direktörü Fernando Arias başkanlığındaki heyet Şam’ı ziyaret etti. Arias, görüşmeleri “krizin ardından yeni bir sayfa” olarak nitelendirdi.

Ayrıca ABD’ye göre yeni Şam yönetimi, “silahlı Filistinli grupların faaliyetlerini yasaklama, DEAŞ ile mücadele ve SDG ile ilişkileri iyileştirme” adımları attı.

Yaptırımların kalkması için senaryolar hazır

BM Genel Sekreter Yardımcısı Abdullah Derdari’nin hazırladığı rapora göre, Avrupa bankalarında, Suriye Devleti’ne ait fonların yaklaşık 500 milyon doları donduruldu. Derdari, fonların BM Kalkınma Programı aracılığıyla projelere aktarılmasını öneriyor. Ayrıca yeni Maliye Bakanı Muhammed Yaser Barniye ve Merkez Bankası Başkanı Abdulkadir Hasriye’den oluşan heyetin, Dünya Bankası ve IMF toplantılarına katılmak üzere Washington’a gitmesi planlanıyor. Suudi Arabistan’ın 15 milyon dolarlık borcu ödeyerek hibe yolunu açması; Dünya Bankası’nın elektrik ve altyapı için 300 milyon dolarlık tahsisat sağlaması bekleniyor. Birleşmiş Milletler ise dondurulmuş varlıkların uluslararası hukuka uygun olarak talep edilmesi ve şeffaf harcama mekanizmalarının kurulması için senaryolar hazırladı/aydınlık