Esad’ın devrilmesinden sonra kurulan terör örgütü Şara yönetiminde Suriye’nin bölünmeyeceğine dair iklim değişti. Daha önce Şam yönetimiyle görüşmesinde milli orduya katılacağını açıklayan SDG, PKK’nın silah bırakması ve Süveyda’da yaşananlar sonrası fikir değiştirdi. Paris’te Türkiye’siz kurulan barış masasında özerklik talebinde bulunarak silah bırakmayacağını ilan etti. Şam yönetimi ise Süveyda’yı İsrail destekli Dürzilere bıraktı. Masada çizilen bölünmüş Suriye haritası Ankara’da endişe yarattı.

TÜRKİYESİZ MASADA BÖLÜNMEYE DOĞRU

ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi ve Ankara Büyükelçisi Tom Barrack’ın ev sahipliğinde Paris’te düzenlenen toplantıya; İsrail’den Stratejik İşler Bakanı, terörist Şam yönetiminden Dışişleri Bakanı ve SDG’den Mazlum Abdi katıldı. Türkiye’nin yer almadığı görüşmelerden beklenen barış haberi gelmezken, alınan kararlar bölünmüş Suriye endişesi yarattı. Toplantıda daha önce Şam yönetimiyle masaya oturan ve milli orduya katılacağını açıklayan SDG, silahsızlanmayı kesin bir dille reddederek özerk bir yönetim istediklerini söyleyince görüşmeler çıkmaza girdi.

SAHADA HARİTA SESSİZCE DEĞİŞİYOR

Görüşmelerin ardından ilk somut adım Süveyda bölgesinden atıldı. ABD gözetiminde varılan mutabakatla, Şam yönetimi bölgenin kontrolünü İsrail destekli Dürzi milislere bıraktı. Süveyda fiilen Şam’dan ayrılırken, bölge haritasındaki sessiz değişiklik kaygıya yol açtı. Ortaya çıkan tablo SDG kontrolündeki doğu bölgeleriyle Süveyda arasında düşünülen ‘Davut Koridoru’ planlarını hatırlattı. Ankara bölünmüş Suriye’ye karşı olduğunu sürekli dile getirmiş ve ‘gerekirse müdahale ederiz’ diyerek Şam yönetimine desteğini açıklamıştı.

İSRAİL SURİYE’NİN BÜTÜNLÜĞÜNÜ TEHDİT EDİYOR

Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanması yönündeki anlaşma sonrası Alevilerle, Dürzilerle çatışmalar oldu. SDG Şara’nın o kadar güçlü olmadığı kanısına kapıldı. Bunu fırsat bilip zorla kabul ettiği silah bırakma mutabakatından da yan çizmek istiyor. Tabii bir de İsrail faktörü devreye girdi. İsrail, Suriye’nin toprak bütünlüğünü tehdit ediyor. En önemli faktör de o.

BİRLEŞİK SURİYE İKLİMİ PARİS’TE NEDEN DEĞİŞTİ

Orta Doğu’daki dengeleri derinden etkileyen Suriye krizinde diplomatik yollar bir kez daha tıkandı. Paris’te yapılan ve büyük umutlarla takip edilen zirvede, ABD, İsrail, Şam yönetimi ve SDG temsilcilerinin bir araya gelmesiyle barış ihtimali doğsa da sonuç hüsran oldu. Görüşmelerin ardından gelen haberler, Suriye’nin fiilen bölünmesine dair endişeleri pekiştirdi.

ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın ev sahipliğinde düzenlenen toplantıya; İsrail’den Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer, Şam yönetiminden Dışişleri Bakanı Asad Hasan El Şeybani ve SDG lideri Mazlum Abdi katıldı. Ancak toplantı sonunda SDG’nin silahsızlanmayı kesin bir dille reddetmesi ve Şam’la arasında süren özerklik anlaşmazlığı, masayı çıkmaza soktu. Toplantı sonrası açıklama yapan Barrack, “Amaç diyalog ve tansiyonu düşürmekti, bunu başardık” diyerek görüşmeleri olumlamaya çalıştı. Ancak sahadaki gelişmeler, diplomatik dille örtülemeyecek kadar net: Suriye’de fiili parçalanma süreci hız kazandı.

ŞAM SÜVEYDA’YI DÜRZİLERE BIRAKTI

Görüşmelerin ardından en somut gelişme, güneydeki Süveyda bölgesinden geldi. ABD gözetiminde varılan mutabakatla, Şam yönetimi bölgeden tamamen çekilmeyi kabul etti. Yerini İsrail destekli Dürzi milisler aldı. Ayrıca kurulacak yerel konseyler, altyapı ve kamu hizmetlerini üstlenecek. Böylece Süveyda, fiilen Şam’dan ayrılmış oldu.

Siyonist İsrail ve Suriye arasında yapılan bu uzlaşıda Birleşmiş Milletler kuruluşlarının girişine izin verilirken, Suriye devlet kurumlarının bölgeye girişi yasaklandı. Anlaşmanın denetimi ise tamamen ABD kontrolünde olacak. İnsan hakları ihlallerini araştıracak bir komite de oluşturuldu.

SDG VE SÜVEYDA KORİDORU ENDİŞESİ

Bu gelişme, SDG’nin kontrolündeki doğu bölgeleriyle Süveyda arasında bir bağlantı kurulması ihtimalini gündeme taşıdı. ‘Davut Koridoru’ adıyla anılan bu planın, İsrail’in desteğiyle Dürzi ve Kürt bölgeleri arasında askeri ve lojistik bir hat oluşturması öngörülüyor. İsrail destekçisi Dürzi lider Hikmet El Hicri’nin önerisini SDG’nin değerlendirmeye aldığı bildirildi.

ANKARA BÖLÜNMÜŞ SURİYE ALARMI

Tüm bu gelişmeler, Ankara’nın ‘Suriye’nin toprak bütünlüğü’ politikasını derinden sarsıyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan geçtiğimiz günlerde El Salvador’da yaptığı açıklamada, “Suriye’nin parçalanması halinde askeri müdahale gündeme gelir” demişti. Bu açıklamaya ek olarak, Suriye hükümetinin Türkiye’den askeri destek talebinde bulunduğu ve Ankara’nın bu talebi olumlu karşıladığı açıklandı. Gözler şimdi, Türkiye’nin sınır ötesi olası bir askeri operasyonuna çevrilmiş durumda.

DERA VE KUNEYTRA’DA DA HAREKETLİLİK

Süveyda’dan sonra Kuneytra ve Dera bölgelerinin de silahsızlandırıldığı, yerel güvenlik yapılarının kurulacağı gelen bilgiler arasında. Bu gelişmeler, Suriye’nin kuzeydoğusunda SDG’nin, güneyinde ise Dürzi grupların fiilen kendi yönetimlerini kurduğu bir yapıyı işaret ediyor. Diplomaside barış arayışları boşa çıkarken, Suriye sahasında yeni bir haritanın sessizce çizilmekte olduğu görülüyor. Türkiye içinse bu süreç, sadece sınır güvenliğiyle ilgili değil; bölgesel güç dengeleri açısından da kritik bir döneme işaret ediyor.

SDG, ŞARA’NIN GÜÇSÜZ OLDUĞUNU ANLADI, AYRILIK İÇİN CESARETLENDİ

Suriye’nin bölünmesini işaret eden gelişmeleri KARAR’a değerlendiren Emekli Büyükelçi Hasan Göğüş, “İlk anlaşmayı da ABD’nin baskısıyla imzaladılar. Görüşmeleri de bir helikopterle götürüp ABD üssünde müzakere ettiklerine ilişkin haberler çıkmıştı. Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanması yönünde o anlaşmadan sonra birtakım gelişmeler oldu. Alevilerle olan çatışmalar oldu, Dürzilerin çatışmaları oldu. Yani Şara’nın o kadar güçlü olmadığı kanısına kapıldı SDG. Yani bunu fırsat bilip zorla kabul ettiği silah bırakma ve orduya katılmaktan da yan çizmek istiyor. Ama burada Amerika’nın sağlam durması lazım,” dedi.

İsrail faktörünün de devreye girdiğini belirten Göğüş, “O anlaşmadan sonra İsrail’in Şara’ya açıktan resmen müdahalesi, Suriye’nin toprak bütünlüğünü tehdit ediyor. En önemli faktör de o. O bakımdan zor günler bekliyor Suriye’yi,” ifadesini kullandı.

SDG’nin İsrail’in davranışlarından cesaret aldığını da belirten Emekli Büyükelçi, İsrail’in doğrudan Türkiye’yi karşısına alamayacağını ifade etti. Süveyda’dan Şam’ın tamamen çekilmesinin, Suriye’nin toprak bütünlüğü açısından olumlu bir gelişme olmadığını vurguladı/karar