CBS kanalının “Face the Nation” programına özel röportaj veren Grossi, son saldırılar sonucunda İran’ın nükleer tesislerinde ciddi hasarlar oluştuğunu ileri sürse de, İran’ın nükleer kapasitesi ve teknik bilgisinin hâlâ mevcut olduğunu belirtti. Grossi ayrıca İran’ın UAEA müfettişleriyle iş birliğini durdurmasından endişe duyduğunu ve ajansın tesislere bir an önce geri dönmesi gerektiğini söyledi.

İran’daki hasarın boyutu henüz net değil

Grossi, ABD ve İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine yönelik son saldırılarına ilişkin şunları söyledi:

 “Herkes, hasarın ciddi düzeyde olduğu konusunda hemfikir. Bunu farklı şekillerde tarif etmek mümkün ama özellikle Fordo, Natanz ve İsfahan’daki tesislerde – yani İran’ın uranyum zenginleştirme ve dönüştürme merkezlerinde – önemli hasarlar oluştu. Tesislerin bir kısmı hâlâ ayakta ama bu, İran’ın kapasitesi açısından önemli bir gerilemedir.”

Ajans İran’a dönmeli

Grossi, “Hasarın tam boyutunu tespit edemiyoruz çünkü İranlıların önce alanı temizlemesi ve incelemesi gerek. Bizim görevimiz fiziksel hasarı değil, faaliyetlere ve üretilmiş malzemelere erişimi yeniden kurmak. Bu, büyük önem taşıyor,” dedi.

Son yaşananlardan sonra İran’la iletişim kolay değil

Grossi, Trump’ın İran özel temsilcisi Steve Witkoff ile temasta olduğunu doğrulayarak şöyle konuştu:

“Evet, temas kurmalıyız çünkü eğer çabaları başarılı olursa ve İran bazı faaliyetlerini sürdürüp bazılarını sınırlandırırsa, bunu denetleyecek olan biziz. Ancak yaşananlardan sonra yeniden bağ kurmak kolay değil.”

İran’a mektup gönderildi: Müfettişler geri dönmeli

Grossi, İran Dışişleri Bakanı (İrakçi) ile iletişim halinde olduklarını belirterek:

“Ateşkesin hemen ardından kendisine bir mektup yazdık ve müfettişlerin geri dönüşü için aşamalı müzakereler önerdik. Bir kısmı doğrudan İran’la taraflar arasında gerçekleşecek, biz sonra sürece dahil olacağız.”

İran, NPT’ye taraf bir ülke olarak iş birliği yapmalı

İran Meclisi’nin ajansla iş birliğini askıya alan yasasına dair soruya Grossi şu cevabı verdi:

“Umarım böyle bir şey olmaz. Dışişleri Bakanı bunun etkilerini incelediklerini söyledi. İran, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’na (NPT) taraf. Bu da ajansla iş birliği anlamına gelir. Yasa, güvenlik ve emniyet üzerine ama denetimle çelişmek zorunda değil. Bu meseleler masada çözülmeli.”

Müfettişler şu anda İran’dan çıkarılmadı

Grossi, “Şu an için hayır, çıkarılmadılar,” dedi. “İran böyle bir şey söylemedi, bu olumlu. Ama şunu da unutmamalı: Denetim olmazsa kimse İran’da ne olduğunu bilemez. Bu nedenle müzakerelerin yeniden başlaması gerekiyor.”

Zenginleştirilmiş uranyumun yeri belli olmalı

İran’ın saldırı öncesi uranyumu güvenli bir yere taşıdığı yönündeki iddialar hakkında Grossi:

“Bize bilgi verilmedi. Belki fiziksel zaman yoktu. Mesela 13 Haziran’da İsfahan’daki yeni zenginleştirme tesisini ziyaret edecektik, ama ağır hasar aldı. Şimdi oturup ne olduğunu konuşma zamanı. Elbette ülkelerin mal varlıklarını koruma hakkı var, ama bize bilgi verilmeliydi.”

“Uranyumun bir kısmının taşınmış olması muhtemel, ama nerede olduklarını bilmiyoruz. Hasar gördüler mi, bilmiyoruz. İran’ın müfettişlerin görev yapmasına izin vermesi lazım, aksi takdirde belirsizlik sürer.”

İran yüksek nükleer teknolojiye sahip

Grossi, İran’ın nükleer tesislerine yapılan saldırıların Tahran’ın nükleer silah yapma kararına etkisi hakkında şunları söyledi:

“Endişe yaratmak istemem ama durumu doğrulamamız gerekiyor. İran’ın büyük ve iddialı bir programı vardı ve bazı kısımları hâlâ mevcut olabilir. Hatta olmasa bile, bilgi ve sanayi kapasitesi yerinde. İran nükleer teknolojide ileri düzey bir ülke ve bu göz ardı edilemez. Bu yüzden çözüm askeri değil, diplomatik olmalı.”

Fordo’dan uranyum taşındı mı?

Grossi, “Koruyucu önlemler kapsamında bazı ekipmanlar taşınmış olabilir. Görüntüler gördük ama aceleci sonuçlar çıkarmak istemiyoruz. Yine de bilmediğimiz şeyler var ve savaş sonrası denetimler devam etmeli. Aksi halde güven kalmaz.”

İran önceden Ajans’la iş birliği yapıyordu

Grossi, “Evet, bazı eksikler vardı ama özellikle santrifüj sayısı ve uranyum miktarı gibi hayati konularda elimizde tam bilgi vardı,” dedi.

İran’ın nükleer silahı yok

“Açıkça söylüyorum, İran’ın nükleer silahı yok. Ajans bunu resmen beyan etmiştir. Bazı ülkeler kendi değerlendirmelerine göre İran’ın silaha yaklaştığını söyleyebilir, ama biz sadece faaliyetlere bakarız.”

Savaş Ajans raporları yüzünden çıkmadı

CBS sunucusunun “İran raporunuzu eleştirdi, adaletsiz olmakla suçladı” demesi üzerine Grossi:

“Anlayabiliyorum çünkü saldırıya uğradılar. Ama kim rapor yüzünden bu savaşın çıktığına inanır? Rapor yeni bir şey içermiyordu. Ajans her zaman dürüst bir değerlendirme yapmıştır.”

Sunucunun “Ama İran’ın programının tamamen barışçıl olduğunu doğrulayamadınız,” demesine karşılık:

“Evet, çünkü her şeyi görmemiz gerekiyor. Direkt olarak silah yapımına işaret eden bir şey görmedik, ama bazı yanıtlar verilmedi. Bu bir gerçek.”

İran birkaç ay içinde santrifüjleri yeniden çalıştırabilir

Grossi, saldırıların İran’ın nükleer faaliyetlerini geciktirip geciktirmediğine dair Amerikan istihbaratının iddialarına karşılık:

“Bu tür ‘geri sayım’ yaklaşımları yanlış. Aylar içinde santrifüjleri çalıştırıp uranyum üretebilirler. Her şey yok olmadı. Hasar büyük ama kapasite hâlâ mevcut. O yüzden tekrar ediyorum: masaya oturmalı ve teknik bir çözüm bulmalıyız. Şu an hâlâ fırsat var.”