Suriye Kara ve Deniz Limanları Genel İdaresi, Birleşik Arap
Emirlikleri'nin (BAE) dünyanın en büyük liman operatörü DP World ile Tartus
limanının terminali ve lojistik hizmetlerinin geliştirilmesine 800 milyon dolar
yatırım yapılacağı bir mutabakat imzaladı. Gelişme, Suriye devlet ajansı SANA
tarafından bildirildi.
Limanlar İdaresi, projenin uygulanmasının Tartus limanının
"bölgesel ve uluslararası ticaretin kilit merkezi" konumunu
güçlendireceğini belirtiyor.
İdare, "Mutabakat zaptı, Tartus Limanı'nda çok amaçlı
bir terminalin geliştirilmesi, yönetilmesi ve işletilmesine yönelik kapsamlı
bir yatırım anlaşması içerdiğini, bunun limanın verimliliğinin artırılmasına,
operasyonel kapasitesinin yükseltilmesine ve bölgesel ve uluslararası ticaret
için önemli bir merkez olarak rolünün güçlendirilmesine katkıda bulunacak"
ifadelerini kullandı.
Habere göre, Suriye'deki terör örgütü HTŞ hükümeti ve
BAE'den bir şirket, ülke sahalarında özel ekonomik bölgelerin organizasyonu,
terminallerin ve transit merkezlerinin inşası konusunda birlikte çalışmayı
kabul etti. Dubai hükümetine ait DP World, dünyanın en büyük liman
operatörlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Tartus, Suriye'nin Akdeniz kıyısında bulunan ikinci büyük
limanı. Devlet Başkanı Beşar Esad döneminde limanın işletmecisi, Suriye
hükümetinin 2019 yılında yatırım sözleşmesi imzaladığı Rus şirketi STG
Engineering'di. Şirketin, limanı 49 yıl boyunca yönetmesi ve modernizasyonuna
500 milyon dolardan fazla yatırım yapması öngörülüyordu. Rus Donanması'nın üssü
de Tartus limanında bulunuyordu.
Esad'ın devrilmesinden sonra yeni Suriye yetkilileri yatırım
anlaşmasını Ocak 2025'te feshetti.
Mutabakatın imzalanması, ABD Başkanı Donald Trump'ın
Suriye'ye uygulanan yaptırım kısıtlamalarını kaldırma kararının ardından
gerçekleşti. ABD Başkanı yaptırımların kaldırılacağını Suudi Arabistan'a
yaptığı ziyarette duyurmuştu.
Trump'a göre, yaptırımların kaldırılması kararı Suudi
Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan
ile yapılan istişarelerin ardından alındı. Trump ayrıca Riyad'da terör örgütü
HTŞ lideri Muhammed Colani ile kısa bir görüşme yaptı.
Ocak ayında Suriye gazetesi El Vatan'ın Tartus gümrük
müdürünü kaynak göstererek ülkenin yeni hükümetinin 2019'da imzalanan ve 49
yıllığına tasarlanan limanın yönetimiyle ilgili Rusya ile yapılan anlaşmayı
iptal ettiğini bildirmişti. Tartus Gümrük Müdürü Riyad Jodi, limanın yasalar,
yüksek liman hizmetleri ücretleri ve teknik sorunlar nedeniyle pratikte
çalışmadığını söylemişti.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov
başkanlığındaki bir Rus heyeti, Ocak ayında Tartus ve Hmeymim Rus askeri
üslerinin kaderini görüşmek üzere Suriye'yi ziyaret etmişti. Bakan, toplantının
"yapıcı" olduğunu ancak bu konudaki müzakerelerin devam edeceğini
ifade etmişti. 12 Şubat'ta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Muhammed Colani
ile ilk görüşmesini yapmıştı. 17 Şubat'ta da Bloomberg, Rusya'nın Suriye
hükümetiyle Tartus ve Hmeymim'deki askeri üslerde varlığını sürdürmesine izin
verecek yeni bir anlaşmaya yakın olduğunu bildirmişti.
Bununla birlikte, Reuters'a konuşan üç kaynak, Suriye'nin
Rusya yerine BAE ve Almanya'da yeni bir para birimi basmayı planladığını
aktardı.
Suriye yetkilileri bu yılın başlarında Almanya ve BAE'de
para basma olasılığını araştırmaya başlamıştı. Bu çabalar, Avrupa Birliği'nin
Şubat ayında Şam'a uyguladığı yaptırımların bir kısmını kaldırmasının ardından
ivme kazanmıştı.
Para biriminin yeniden tasarımı, eski Suriye Devlet Başkanı
Beşar Esad'ın resmini hala dolaşımda olan mor Suriye lirasını tedavülden
kaldıracak.
Esad'ın başlıca destekçilerinden biri olan Rusya, Avrupa
Birliği'nin yaptırımlar uygulamasıyla bir Avrupa şirketiyle yapılan sözleşmenin
feshedilmesinin ardından, on yıldan uzun süren iç savaş sırasında Suriye para
birimini basma görevini üstlenmişti.
Şam'daki yeni yöneticiler, Esad'ın düşmesinin ardından geçen
Aralık ayında Rusya'ya gitmesine rağmen Moskova ile bağlarını sürdürdüler ve
son aylarda yakıt ve buğdayın yanı sıra birkaç banknot sevkiyatı aldılar.
Moskova ise Suriye kıyısındaki iki askeri üssünü korumaya çalışıyor.
Bu durum, Ukrayna'daki savaş sırasında Rusya'nın etkisini
sınırlamaya çalışan Avrupa ülkelerini alarma geçirdi. Şubat ayında Avrupa
Birliği, Suriye finans sektörüne yönelik yaptırımları askıya aldı ve özellikle
para basımına izin verdi.
Suriye'den iki finans kaynağı, Suriye yetkililerinin, Suriye
Merkez Bankası valisi ve Maliye Bakanı'nın bu ayın başlarında BAE'ye yaptığı
ziyarette ziyaret ettiği Emirlik şirketi "Oumlat Security Printing"
ile bir para basım anlaşması hakkında ileri düzeyde görüşmelerde bulunduğunu
bildirdi.
Suriyeli başka bir kaynak ve Avrupalı bir yetkili de,
Alman devlet destekli Bundesdruckerei (Federal Darphane) ve özel şirket
Giesecke Plus Devrient'in ilgi gösterdiğini ancak hangisinin para basacağı
henüz belli olmadığını söyledi/sol